არარეზიდენტის საშემოსავლო – რა უნდა ვიცოდეთ?

არარეზიდენტისგან, ანუ მარტივად რომ ვთქვათ უცხოელისგან, ნაყიდი მომსახურება იბეგრება საშემოსავლო გადასახადით, რომელიც 10%-ს შეადგენს. ამ სტატიაში განხილულია არარეზიდენტის საშემოსავლო გადასახადთან დაკავშირებული ხშირად დასმული კითხვები.

 

რა შემთხვევაში უწევს კომპანიას არარეზიდენტის საშემოსავლოს გადახდა?

არარეზიდენტის საშემოსავლო არის გადასახადი, რომლის გადახდაც კომპანიას უწევს თუ იგი უცხოეთიდან შეიძენს მომსახურებას. არ აქვს მნიშვნელობა ეს მომსახურება შეიძინა უცხოური კომპანიისგან თუ ფიზიკური პირისგან. დაბეგვრის განაკვეთია 10% (გამონაკლისია შეღავათიანი დაბეგვრის მქონე ქვეყანაში რეგისტრირებული პირისგან მომსახურების შეძენა, რის შემთხვევაშიც გადასახადია 15%). ამ გადასახადის კალკულაცია ხდება ე.წ. „გროს“ თანხიდან, ანუ გადასახადიანად არსებული თანხიდან. მაგალითად, თუ კომპანიამ არარეზიდენტისგან შეიძინა მომსახურება 90 ლარის ექვივალენტი დოლარად, მაშინ არარეზიდენტის საშემოსავლო გადასახადი იქნება არა 9 ლარი, არამედ 10 ლარი (90 / 90% * 10%).

ჩვენი კომპანია გაგიწევთ ბუღალტრულ მომსახურებას არარეზიდენტის საშემოსავლოსთან დაკავშირებულ ყველა საკითხზე.

 

რა შემთხვევაში აირიდებს კომპანია არარეზიდენტის საშემოსავლოს?

საქართველოს გაფორმებული აქვს „ორმაგი დაბეგვრის თავიდან არიდების შეთანხმება“ გარკვეულ ქვეყნებთან. იმ ქვეყნებიდან შეძენილ მომსახურებაზე, რომლებთანაც საქართველოს აქვს აღნიშნული შეთანხმება, არ ხდება არარეზიდენტის საშემოსავლოს გადახდა. ასეთი ქვეყნების სრული სია შეგიძლიათ იხილოთ შემდეგ ელექტრონულ მისამართზე: https://www.mof.ge/5127

კომპანიას არ უწევს არარეზიდენტის საშემოსავლოს გადახდა თუ სრულდება შემდეგი ორი პირობა:

  • კომპანია შეიძენს მომსახურებას ისეთი ქვეყნიდან, რომელთანაც გაფორმებული გვაქვს ორმაგი დაბეგვრის თავიდან არიდების შეთანხმება; და

პირი, რომლისგანაც კომპანია შეიძენს მომსახურებას, კომპანიას აწვდის რეზიდენტობის ცნობას, რომელიც ფაქტიურად ადასტურებს, რომ ის ნამდვილად არის კონკრეტული ქვეყნის რეზიდენტი. როგორც წესი, ამ ცნობის მოთხოვნა უნდა მოხდეს თავად გამყიდველისგან.

უკუდაბეგვრის დღგ – რა უნდა ვიცოდეთ?

ჩვენი კლიენტი კომპანიები ხშირად გვისვამენ კითხვებს უკუდაბეგვრის დღგ-სთან დაკავშირებით. ამ სტატიაში მარტივად ავხსნით თუ რას წარმოადგენს უკუდაბეგვრის დღგ და რა შემთხვევაში გიწევთ მისი გადახდა. ასევე განვიხილავთ თუ რა არის საჭირო რომ გაკეთდეს გადასახადების ოპტიმიზაციის მიზნით.

 

რა არის უკუდაბეგვრის დღგ?

უკუდაბეგვრის დღგ არის გადასახადი, რომლის გადახდაც უწევს კომპანიას თუ იგი უცხოეთიდან შეიძენს მომსახურებას. დღგ-ს განაკვეთია 18%. უკუდაბეგვრის დღგ შეეხება მხოლოდ მომსახურების იმპორტს, და არა საქონლის იმპორტს.

ჩვეულებრივ შემთხვევაში, დღგ-ს დადეკლარირება და გადახდა უწევს ხოლმე გამწევს და არა მიმღებს, თუმცა უკუდაბეგვრის შემთხვევაში, მომსახურების მიმღები ადეკლარირებს და იხდის დღგ-ს. ეს ხდება იმიტომ რომ მომსახურების გამწევი მომსახურებას გაწევს უცხოეთიდან, ამიტომ საქართველოს საგადასახადო ორგანოს არ აქვს ბერკეტი რომ მას დაავალდებულოს დღგ-ს გადახდა. სწორედ ამიტომ, უკუდაბეგვრის დღგ-ს ადეკლარირებს მომსახურების მიმღები კომპანია.

 

იხდის თუ არა კომპანია უკუდაბეგვრის დღგ-ს თუ თავად არ არის დღგ-ს გადამხდელად რეგისტრირებული?

მიუხედავად იმისა არის თუ არა კომპანია თავად რეგისტირებული დღგ-ს გადამხდელად, იგი ვალდებულია უცხოეთიდან შეძენილ მომსახურებაზე დაადეკლარიროს უკუდაბეგვრის დღგ. უკეთ რომ გავიაზროთ თუ რატომ არის ეს ასე, წარმოვიდგინოთ კომპანია, რომელიც არ არის დღგ-ს გადამხდელად რეგისტრირებული. ამ კომპანიას რომ შეეძინა მომსახურება ადგილობრივი კომპანიისგან, რომელიც არის დღგ-ს გადამხდელად რეგისტრირებული, მას მოუწევდა დღგ-ს გადახდა, რადგან მომსახურების გამწევი კომპანია, მას თანხას გადაახდევინებდა დღგ-ს ჩათვლით. შესაბამისად, როდესაც მომსახურების მყიდველი შეიძენს მომსახურებას უცხოეთიდან, რომელზეც არ მოუწია დღგ-ს გადახდა, იგი ვალდებულია დაადეკლარიროს უკუდაბეგვრის დღგ მომსახურების გამწევის ნაცვლად.

 

რა უნდა გავაკეთოთ გადასახადების ოპტიმიზაციისთვის?

იმისათვის რომ უკუდაბეგვრის დღგ-ს ჭრილში კომპანიას გადასახადები მაქსიმალურად ოპტიმიზირებული ჰქონდეს და ნაკლები გადაიხადოს, უნდა მიიღოს გადაწყვეტილება დადგეს თუ არა დღგ-ს გადამხდელად. განვიხილოთ ორი შემთხვევა:

როდესაც კომპანია დღგ-ს გადამხდელად რეგისტრირებული არ არის – უცხოეთიდან მომსახურების შეძენის შემთხვევაში მას უწევს რომ დაადეკლარიროს და გადაიხადოს უკუდაბეგვრის დღგ.

როდესაც კომპანია არის დღგ-ს გადამხდელად რეგისტრირებული – უცხოეთიდან მომსახურების შეძენის შემთხვევაში მას უწევს რომ დაადეკლარიროს უკუდაბეგვრის დღგ, თუმცა რადგან იგი რეგისტრირებულია დღგ-ს გადამხდელად, შეუძლია იმავდროულად ჩაითვალოს დღგ და არ გადაიხადოს. ასეთ შემთხვევაში კომპანიას მხოლოდ უკუდაბეგვრის დღგ-ს დეკლარაციის ჩაბარება უწევს, თუმცა არ უწევს თანხის გადახდა. რაოდენ პარადოქსულადაც არ უნდა ჟღერდეს, პრაქტიკაში ეს იმას ნიშნავს რომ დღგ-ს გადასახადის გადამხდელად რეგისტრაცია, კომპანიას თავიდან არიდებს უკუდაბეგვრის დღგ-ს გადახდას. ეს მომენტი ხშირად იწვევს ხოლმე დაბნეულობას კომპანიის მენეჯერებში. მათი მოლოდინია რომ დღგ-ს გადამხდელად დარეგისტრირება ავტომატურად ნიშნავს, რომ კომპანიას მეტი დღგ-ს გადახდა მოუწევს, თუმცა ხანდახან ეს ასე არ არის. საქმე იმაშია, რომ, ჩვეულებრივ, დღგ-ს ჩათვლის და საგადასახადო აქტივად გამოყენების უფლება აქვს დღგ-ს გადამხდელად რეგისტრირებულ პირს და არ აქვს პირს, რომელიც არ არის დღგ-ს გადამხდელად რეგისტრირებული. ამასთანავე, როგორც ზემოთ აღვნიშნეთ, მიუხედავად იმისა არის თუ არა პირი დღგ-ს გადამხდელად რეგისტრირებული, მას უწევს უკუდაბეგვრის დღგ-ს დადეკლარირება. აქედან გამომდინარე, კომპანიას უწევს უკუდაბეგვრის დღგ-ს დადეკლარირება ნებისმიერ შემთხვევაში, მაგრამ გადახდა უწევს მხოლოდ იმ შემთხვევაში თუ თავად არაა დარეგისტრირებული დღგ-ს გადამხდელად, იმ უბრალო მიზეზით რომ მას არ აქვს დღგ-ს ჩათვლის უფლება.

ზემოთ აღნიშნული ინფორმაციის გაგების შემდგომ, ბევრ კომპანიას უჩნდება კითხვა, ხომ არ გამოდის, რომ დღგ-ს გადამხდელად დარეგისტრირება სასურველია მაშინაც კი როცა კანონი მას არ ავალდებულებს რეგისტრაციას? (შეგახსენებთ რომ კომპანიას უწევს დღგ-ს გადამხდელად რეგისტრაცია თუ უწყვეტი 12 თვის განმავლობაში მისმა ბრუნვამ გადააჭარბა 100 ათას ლარს). ამ კითხვაზე პასუხია – გააჩნია. ამ კითხვის გასაანალიზებლად, საჭიროა შევადაროთ პირის უკუდაბეგვრის დღგ მის ჩვეულებრივ დღგ-ს. თუ პირს ხშირად და დიდი ოდენობით უწევს უცხოეთიდან მომსახურების შეძენა და შედეგად უკუდაბეგვრის დღგ-ს თანხა აღემატება იმ დღგ-ს თანხას, რაც ამ პირს მოუწევდა ადგილობრივ რეალიზაციებზე, მაშინ რეკომენდირებულია დღგ-ს გადამხდელად რეგისტრირება. თუ პირიქით, ადგილობრივ რეალიზაციებზე დღგ-ს თანხა აღემატება უკუდაბეგვრის დღგ-ს თანხას, მაშინ არ არის რეკომენდირებული დღგ-ს გადამხდელად რეგისტრაცია.

ჩვენი კომპანია გაგიწევთ უკუდაბეგვრის დღგ-სთან და სხვა საგადასახადო საკითხებთან დაკავშირებულ ყველა საჭირო ბუღალტრულ მომსახურებას. ჩვენი გამოცდილებით, დღგ-ს გადამხდელად რეგისტრაცია კომპანიას აწყობს როცა მისი შემოსავალი არის ძირითადად ექსპორტიდან და ამასთანავე იგი მომსახურებებს ყიდულობს უცხოეთიდან. ამის მიზეზი არის ის რომ ექსპორტიდან შემოსავალი არ იბეგრება დღგ-თი მაშინაც კი როცა კომპანია დარეგისტრირებულია დღგ-ს გადამხდელად. შესაბამისად, როცა კომპანიის შემოსავალი არის ექსპორტიდან, მას დღგ-ს გადამხდელად დადგომის შემდეგაც კი არ მოუწევს დღგ-ს გადახდა, არამედ პირიქით, ჩაითვლის უცხოეთიდან მიღებული მომსახურებების უკუდაბეგვრის დღგ-ს.   პირადი ქონებიდან.

მიკრო ბიზნესის სტატუსის საგადასახადო შეღავათები

მიკრო ბიზნესის სტატუსი მნიშნელოვან საგადასახადო შეღავათებთანაა დაკავშირებული. ამიტომ ბუნებრივია ამ სტატუსით მეწარმეების დაინტერესება. ამ სტატიაში დეტალურადაა განხილული თუ რა საგადასახადო შეღავათებთანაა დაკავშირებული მიკრო ბიზნესის სტატუსი, ვის შეუძლია ამ სტატუსის მიღება, რა შემთხვევაში იკარგება სტატუსი და რა არის ამ სტატუსის უპირატესობები და უარყოფითი მხარეები.

 

რა საგადასახადო შეღავათებთანაა დაკავშირებული მიკრო ბიზნესის სტატუსი?

მიკრო ბიზნესის სტატუსის მქონე პირი სრულადაა გათავისუფლებული საშემოსავლო გადასახადისგან, რომელიც ჩვეულებრივ შემთხვევაში 20%-ს შეადგენს. გარდა ამისა, აღსანიშნავია რომ საპენსიო სქემაში გაწევრიანება არის ნებაყოფლობითი, რაც იმას ნიშნავს რომ თუ მეწარმემ აირჩია რომ არ გაწევრიანდეს საპენსიო სქემაში, მას არ მოუწევს 2+2% საპენსიო ანარიცხების გადახდა.

შევადაროთ მიკრო ბიზნესის სტატუსის მფლობელის საგადასახადო შეღავათები თანამშრომლის დაბეგვრას. მაგალითად, თუ კომპანია თანამშრომელს უხდის ხელფასს ხელზე ასაღებ 1,000 ლარს, ეს ნიშნავს რომ კომპანიის ჯამური სახელფასო ხარჯი, საშემოსავლო გადასახადისა და საპენსიო ანარიცხების ჩათვლით, შეადგენს 1,301 ლარსა და 2 თეთრს (1,000/0.8/0.98*1.02). ახლა განვიხილოთ რა მოხდება თუ კომპანიის თანამშრომლის ასანაზღაურებლად გამოყოფილი ჯამური გამოყოფილი ბიუჯეტი, 1,301 ლარი და 2 თეთრი, ჩაერიცხება მიკრო ბიზნესის სტატუსის მქონე პირს, რომელიც არ არის საპენსიო სქემაში ნებაყოფლობით გაწევრიანებული. ასეთ შემთხვევაში პირი არ გადაიხდის არც საშემოსავლო გადასახადს და არც საპენსიო ანარიცხებს. შესაბამისად მას ხელზე დარჩება სრულად 1,301 ლარი და 2 თეთრი. ანუ ჯამურად, იმავე ბიუჯეტში, პირის ხელზე ასაღები თანხა აღემატება თანამშრომლის ხელზე ასაღებ თანხას 301 ლარით და 2 თეთრით (1,301.02 – 1,000).

 

ვის შეუძლია მიიღოს მიკრო ბიზნესის სტატუსი?

ხშირად მეწარმეებს ჰგონიათ რომ ინდმეწარმედ რეგისტრაცია საკმარისია საგადასახადო შეღავათების მისაღებად. თუმცა, რეალურად, ინდმეწარმეს დამატებით დასჭირდება შემოსავლების სამსახურისგან მიკრო ბიზნესის სტატუსის მიღებაც.

ჩვენი კომპანია მომხმარებლებს სთავაზობს ამ სტატუსთან დაკავშირებულ ყველა ბუღალტრულ მომსახურებას.

ამ სტატუსის მიღება ინდმეწარმეს შეუძლია თუ იგი არ ახორციელებს ე.წ. „აკრძალულ საქმიანობებს“, ანუ საქმიანობებს რომელთა შემთხვევაშიც ეს სტატუსი არაა ხელმისაწვდომი. ასეთი საქმიანობებია მაგალითად სამედიცინო, არქიტექტურული, საადვოკატო, სანოტარო, საკონსულტაციო, აუდიტორული და სხვა. სრული სია ხელმისაწვდომია საქართველოს საკანონმდებლო მაცნეს ელექტრონულ გვერდზე.

გარდა ამისა, მიკრო ბიზნესის სტატუსის მიღება შესაძლებელია თუ პირის ეკონომიკური საქმიანობიდან კალენდარული წლის განმავლობაში მიღებული შემოსავალი არ აჭარბებს 30,000 ლარს.

ასევე აღსანიშნავია, რომ მიკრო ბიზნესის საშემოსავლო გადასახადისგან გათავისუფლების მიუხედავად, იგი ვალდებულია ყოველი მომდევნო წლის 1 აპრილამდე წარადგინოს საშემოსავლო გადასახადის წლიური დეკლარაცია.

 

რა შემთხვევაში იკარგება მიკრო ბიზნესის სტატუსი?

სტატუსი იკარგება მაშინ თუ პირის მიერ კალენდარული წლის განმავლობაში შემოსავალი აჭარბებს 30,000 ლარს. ასევე მაშინაც თუ საგადასახადო ორგანომ ჩაატარა ინვენტარიზაცია და დაადგინა, რომ მიკრო ბიზნესის სტატუსის მქონე პირის მარაგების ნაშთი აღემატება 45,000 ლარს. გარდა ამისა სტატუსი იკარგება თუ პირი დარეგისტრირდა დღგ-ს გადამხდელად.

 

რა არის მიკრო ბიზნესის სტატუსის უარყოფითი მხარეები?

გარდა მნიშვნელოვანი უპირატესობისა, რაც ზემოთ განხილულ საგადასახადო შეღავათებთანაა დაკავშირებული, მიკრო ბიზნესის სტატუსს შპს-სთან (შეზღუდული პასუხისმგებლობის საზოგადოებასთან) შედარებით გააჩნია გარკვეული უარყოფითი მხარეებიც. კერძოდ, მიკრო ბიზნესის სტატუსის მქონე პირი პირადად აგებს პასუხს ბიზნესის ვალდებულებებზე. მაგალითად, თუ ბიზნესს აქვს მომწოდებლის მიმართ (ან ბანკის მიმართ) ვალი, დავუშვათ, 100,000 ლარი და ვერ ახერხებს მის გადახდას, კრედიტორს უფლება აქვს ვალის დაბრუნება მოსთხოვოს პირადად მეწარმე ფიზიკურ პირს.  შპს-ს შემთხვევაში ვალის მოთხოვნა შესაძლებელია მხოლოდ კომპანიის აქტივებიდან და არა მფლობელის პირადი ქონებიდან.

ასევე დაგაინტერესებს

დახმარება?