თუ სარესტორნო ბიზნესში ხარ, ნახე რა უნდა გაითვალისწინო

სარესტორნო სფეროში მოღვაწე ბიზნესების სწორი ბუღალტრული აღრიცხვისთვის კრიტიკულად მნიშვნელოვანია საკვების რეცეპტში გაწერილი დოზების სიზუსტე და პრაქტიკაში გამოყენებულ დოზებთან შესაბამისობა.

მაგალითად, თუ კერძის მოსამზადებლად საჭიროა 140 მლ. ნაღები, ხოლო რეცეპტში, რასაც ბუღალტერი ეყრდობა 130 მლ. არის მითითებული, ყოველ 1,000 კერძზე დანაკლისი 10 ლ. იქნება.

🔹 პერიოდის ბოლოს, ბუღალტრებს უწევთ ინვენტარიზაციის შედეგად აღმოჩენილი სხვაობის აღსარიცხად საჭირო მაკორექტირებელი გატარების გაკეთება და შესაბამისად დანაკლისის ჯამურად ჩამოწერა.

🔹 ეს ხშირ შემთხვევაში შეუძლებელს ხდის ხარჯთაღრიცხვას და ართულებს მენიუში პროდუქტის განფასებას.

მაგალითად, მენეჯერს შესაძლოა კერძისთვის სხვა გასაყიდი ფასი განესაზღვრა, თუ ეცოდინებოდა რომ დანახარჯი თითოეულ კერძზე 10 მლ.-ით მეტია. არასწორი განფასება კი ხშირად რესტორნის ან საცხობის ფინანსური ზარალის მიზეზი ხდება. ამის თავიდან ასაცილებლად, რეკომენდირებულია რომ გათვალისწინებულ იქნას ბაზარზე დამკვიდრებული საუკეთესო პრაქტიკა, კერძოდ:

🔸 დოზების განსაზღვრა და კონტროლი შეფ-მზარეულის (და არა ბუღალტრის) ფუნქცია-მოვალეობაში უნდა შედიოდეს.

🔸 გარკვეული პერიოდულობით, შეფ-მზარეულმა დოზები უნდა გადაამოწმოს და საჭიროების შემთხვევაში დააზუსტოს.

🔸 დოზების გადამოწმება უნდა მოხდეს მაშინაც კი თუ შეფ-მზარეულს არ შეუცვლია პროდუქტის კომპოზიცია, რადგან დროთა განმავლობაში გარკვეული ბუნებრივი და ერთი შეხედვით შეუმჩნეველი ცვლილებები ხდება საკვების წარმოებისას, ინგრედიენტების დოზირების დროს.

რა უნდა ვიცოდეთ საგადასახადო შემოწმების შესახებ

შემოსავლების სამსახური აწარმოებს საგადასახადო შემოწმებას კომპანიის ან ფიზიკური პირის მიერ დეკლარირებული გადასახადის სისწორის დასადგენად. არსებობს საგადასახადო შემოწმების ორი ტიპი: გასვლითი და კამერალური.

 

რა პერიოდები შეიძლება შეამოწმოს საგადასახადო ორგანომ?

ხანდაზმულობის ვადაა 3 წელი, რაც იმას ნიშნავს რომ შემოსავლების სამსახურს შეუძლია შეამოწმოს კომპანიის გასული 3 წლის დეკლარაციები. ამაზე ძველი მონაცემები არ ექვემდებარება შემოწმებას (გამონაკლისების გარდა). მაგალითად, თუ შემოსავლების სამსახურმა შემოწმების შეტყობინება გამოაგზავნა 2022 წლის აპრილში, მაშინ მას აქვს უფლება შეამოწმოს 2019, 2020 და 2021 წლების გადასახადები. ჩვენს მაგალითში, 2019 წლის შემოწმება უნდა დასრულდეს და ჯარიმა/საურავების დარიცხვა/არ დარიცხვა უნდა გადაწყდეს არაუგვიანეს 2022 წლის ბოლოსი. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, 2023 წლის 1 იანვარს, შემოსავლების სამსახურის არ აქვს 2019 წლის დეკლარაციებზე ჯარიმა-საურავების დარიცხვის უფლება.

საყურადღებო გამონაკლისია შემთხვევა, როდესაც გადასახადის გადამხდელი თავად აზუსტებს 2019 წლის დეკლარაციას. სამი წლიდან უადრესი წლის დეკლარაციების დაზუსტების შემთხვევაში, ხანდაზმულობა ხანგრძლივდება 1 წლით, რაც იმას ნიშნავს, რომ, ჩვენს მაგალითში, საგადასახადო ორგანოს უფლება აქვს 2023 წლის განმავლობაში შეამოწმოს 2019 წლის დეკლარაციებიც.

 

გასვლითი საგადასახადო შემოწმება

ამ ტიპის შემოწმება ტარდება გადასახადის გადამხდელის საქმიანობის ადგილზე (როგორც წესი მის ოფისში) და შემოწმების შესახებ გადაწყვეტილებას შემოსავლების სამსახური ატყობინებს გადასახადის გადამხდელს მინიმუმ 10 სამუშაო დღით ადრე. შემოწმება იწყება შეტყობინების მიღებიდან მაქსიმუმ 30 დღეში.

გასვლითი შემოწმება არ გულისხმობს აუცილებლად სრულ შემოწმებას, არამედ შესაძლოა იყოს თემატური.

 

კამერალური საგადასახადო შემოწმება

გასვლითი შემოწმებისგან განსხვავებით, კამერალური საგადასახადო შემოწმება ტარდება დისტანციურად. აპრობირებული პრაქტიკაა რომ კამერალური შემოწმება მოიცავს კონკრეტული საკითხების შემოწმებას (მაგალითად დღგ-ს დეკლარაციების შემოწმებას), თუმცა რიგ შემთხვევებში შესაძლოა მოხდეს სრული შემოწმებაც.

 

შემოწმების შედეგი

საგადასახადო შემოწმების შედეგად, შემოსავლების სამსახურმა შესაძლოა დააკისროს ან არ დააკისროს გადასახადის გადამხდელს სანქციები (მათ შორის ჯარიმები და საურავები). შედეგად დგება აქტი და გადაეცემა გადასახადის გადამხდელს. აქტი შესაძლებელია გასაჩივრებულ იქნას გადასახადის გადამხდელის მიერ.

კომპანიიდან დივიდენდის გატანა – რა უნდა ვიცოდეთ?

თუ თქვენ ბრძანდებით ბიზნესის მფლობელი, თქვენთვის აქტუალური საკითხია დივიდენდის გატანა. კერძოდ, თქვენ შესაძლოა გქონდეთ შემდეგი კითხვები: რა გადასახადების გადახდა მომიწევს დივიდენდის გატანისას? როდის არის ყველაზე ხელსაყრელი კომპანიიდან დივიდენდის გატანა? რა განსხვავებაა ინვესტირებული კაპიტალის გატანასა და დივიდენდის გატანას შორის?

ამ სტატიაში მოგაწოდებთ სასარგებლო ინფორმაციას იმის შესახებ თუ რა უნდა გაითვალისწინოთ მანამ სანამ გადაწყვეტთ კომპანიიდან დივიდენდის გატანას.

რა გადასახადების გადახდა მომიწევს დივიდენდის გატანისას? 

საქართველოში მოქმედი საგადასახადო კანონმდებლობის თანახმად, დივიდენდის გატანისას კომპანიას უწევს მოგების გადასახადისა და დივიდენდის გადასახადის გადახდა. მოგების გადასახადის განაკვეთია 15%, ხოლო დივიდენდის გადასახადის განაკვეთია 5%. თუ დავუშვათ კომპანიამ გადაწყვიტა 1,000 ლარის მოგების განაწილება დივიდენდის სახით, კომპანიის მფლობელი ხელზე აიღებს 807.5 ლარს (1,000*85%*95%), ხოლო დანარჩენი 192.5 ლარის გადახდა მოუწევს მოგებისა და დივიდენდის გადასახადების სახით.

როდის არის ყველაზე ხელსაყრელი კომპანიიდან დივიდენდის გატანა? 

ხშირად კომპანიის მფლობელები უშვებენ შეცდომას როცა ფიქრობენ რომ კომპანიიდან გაიტანენ დივიდენდს და მერე, თუ კომპანიას დასჭირდა, უკან დააბრუნებენ კაპიტალში ინვესტიციის სახით. ერთი შეხედვით ამ მიდგომით არაფერი უნდა შავდებოდეს, მაგრამ, რეალურად, ასეთ შემთხვევაში კომპანიას უწევს ზემოთ აღნიშნული გადასახადების გადახდა დივიდენდის გატანისას, რაც იმას ნიშნავს რომ თუ კომპანიის მფლობელმა გაიტანა 1,000 ლარი და შესაბამისად მოუწია გადასახადების სახით 192.5 ლარის გადახდა, კომპანიის საჭიროების შემთხვევაში, ის მხოლოდ 807.5 ლარის შემოტანას შეძლებს უკან, რადგან გადახდილი გადასახადი უკან არ დაბრუნდება. შედეგად კომპანიას ნაკლები თანხა ექნება ხელმისაწვდომი სასურველი პროექტის განხორციელებისთვის. აქედან გამომდინარე, დივიდენდის გატანა ხელსაყრელია მხოლოდ მაშინ თუ კომპანიას არ აქვს მოკლევადიანი გეგმები და პროექტები, რომლებიც გატანილი დივიდენდის უკან ინვესტირებას მოითხოვს უახლოეს პერიოდში. წინააღმდეგ შემთხვევაში კომპანიას ნაკლები თანხა ექნება ხელმისაწვდომი მფლობელის მიერ გატანილი დივიდენდის უკან შემოტანისას.

რა განსხვავებაა ინვესტირებული კაპიტალის გატანასა და დივიდენდის გატანას შორის? 

ხშირად კომპანიის მფლობელებს ჰგონიათ რომ კომპანიიდან თანხის გატანისას, მათ ნებისმიერ შემთხვევაში მოუწევთ მოგებისა და დივიდენდის გადასახადის გადახდა, თუმცა ეს ასე არ არის და დამოკიდებულია იმაზე თუ კონკრეტულად რა გააქვს მფლობელს – ინვესტირებული კაპიტალი თუ დივიდენდი. ამ ორს შორის სხვაობა ძალიან მნიშვნელოვანია, რადგან ინვესტირებული კაპიტალის გატანისას კომპანიას არ უწევს მოგებისა და დივიდენდის გადასახადების გადახდა. მაგალითად თუ მფლობელმა გადაწყვიტა 1,000 ლარის ინვესტირებული კაპიტალის გატანა, დივიდენდისგან განსხვავებით მას არ მოუწევს 192.5 ლარის გადასახადების სახით გადახდა და 1,000 ლარის სრულად ხელზე აღებას შეძლებს.

იმისათვის, რომ გავიგოთ სხვაობა ინვესტირებულ კაპიტალსა და დივიდენდს შორის, განვიხილოთ თითოეული მათგანი.

დივიდენდი – არის კომპანიის მოგების განაწილება. კერძოდ, მისი საქმიანობის შედეგად, კომპანიამ გამოიმუშავა მოგება. ეს მოგება შესაძლოა აკუმულირდეს წლების განმავლობაში. დივიდენდი წარმოადგენს სწორედ ამ აკუმულირებული მოგების მფლობელებისთვის განაწილებას. მფლობელის მიერ დივიდენდის გატანისას კომპანიას უწევს მოგებისა და დივიდენდის გადასახადების გადახდა.

ინვესტირებული კაპიტალი – არის მფლობელის მიერ კომპანიაში ინვესტირებული კაპიტალი. კერძოდ, ეს არ არის კომპანიის საქმიანობის შედეგად გამომუშავებული და აკუმულირებული მოგება, არამედ კომპანიის მფლობელის მიერ კომპანიაში ჩადებული კაპიტალი, ან მისი დაარსებისას ან დაარსების შემდგომ წარმოქმნილი საჭიროებისას. მფლობელის მიერ ინვესტირებული კაპიტალის გატანისას, კომპანიას არ უწევს არც მოგების გადასახადის და არც დივიდენდის გადასახადის გადახდა.

ასევე დაგაინტერესებს

დახმარება?